Nowa norma NS9610 dotycząca ochrony przed upadkiem z wysokości zawiera jasne wytyczne i wymagania dotyczące projektowania, użytkowania i konserwacji sprzętu chroniącego przed upadkami z wysokości. Pojawiają się odniesienia normatywne do szeregu innych norm związanych z pracami na wysokości.

Podczas szkolenia powołujemy się na normy: NS-EN341, NS-EN351-1 i NS-EN353-2, NS-EN355, NS-EN360, NS-EN363, NS-EN365, NS-EN795, NS-EN1496 czy NS-EN1891.

Sprzęt, który wykorzystujemy na szkoleniach praktycznych to szelki, które spełniają normy EN361 czyli szelki do pełnej ochrony przed upadkiem z wysokości, EN358 – szelki do prac w pozycjonowaniu, prac w podparciu i ograniczeniu oraz EN813 – tak zwane szelki alpinistyczne.

Podczas szkolenia dowiesz się co to jest:

• praca w ograniczeniu – po angielsku RESTRAINT
• systemy pozycjonujące – POSITIONING SYSTEMS
• systemy powstrzymywania spadania – FALL ARREST SYSTEMS
• systemy ratownicze/ratunkowe – RESCUE SYSTEMS

 

Prace w ograniczeniu to takie prace, przy których znajdujemy się zawsze w tak zwanej strefie bezpiecznej – czyli przynajmniej 2m od krawędzi.

Systemy takie pozwalają na taką organizacje pracy aby w ogólne nie dopuścić do ryzyka zdarzenia się upadku, czyli nie możemy znaleźć się przy krawędzi gdzie może wystąpić tzw. faza lotu.

rysunek pochodzi z normy NS9610

 

Prace na wysokości w wielu przypadkach powinny być wykonywane przy wykonaniu stabilizowania swojej pozycji. Do pozycjonowanie pozycji roboczej musisz posiadać uprząż bezpieczeństwa dodatkowo wykonaną zgodnie z norma EN358 – czyli musisz mieć dodatkowy pas biodrowy. W szelkach wyposażonych w pas biodrowy dopinasz lonże z możliwością regulacji do jednego z punktów w pasie biodrowym i dopinasz dookoła elementu rusztowania albo innej konstrukcji z drugiej strony pasa biodrowego. Spójrz na schemat przedstawiony w normie NS9610.

 

Każde szelki i linki do pracy na rusztowaniach muszą być zgodne z normą EN361 (w Norwegii ta sama norma nazywa się NS-EN361 a w Polsce PN-EN361).

Są to szelki przeznaczone do tzw. pełnej ochrony prac na wysokości, gdzie może wystąpić upadek i faza lotu. W związku z tym na ciało człowieka przekazane mogą zostać olbrzymie siły. Do szelek dołączone są linki z amortyzatorami (absorberem energii), które mają pochłonąć energię spadania i spowolnić upadek. Obecnie standardem jest praca z dwoma linkami bezpieczeństwa a bardzo często stosuje się osobiste urządzenia samohamowne (nazywane często od nazwy producenta SPANSET ami).

Tam gdzie może wystąpić faza lotu obowiązkowo musimy korzystać z linki połączonej z amortyzatorem. Amortyzator to kilka warstw taśmy zszytej odpowiednimi nićmi, które przy upadku z wysokości mają się rozerwać i w ten sposób zminimalizować siłę, która działa na ciało człowieka.

Ważne jest aby linka była wpięta do odpowiednie mocnego punktu w konstrukcji. Taki punkt musi być wykonany zgodnie z normą NS-EN795 (PN-EN795), która rozróżnia różne rodzaje punktów kotwiczących.

W normie NS9610-2020 jest pokazany schemat, który lepiej pozwala zrozumieć filozofię działania systemu powstrzymywania spadania. Rysunek poniżej:

 

Ważną częścią normy NS9610 jest konieczność znajomości zasad ewakuacji z wysokości. Upadki z wysokości są jednymi z najczęstszych wypadków na rusztowaniach. Same prace na rusztowaniach są pracami szczególnie niebezpiecznymi i musza być wykonywane pod nadzorem innej osoby.

Jeżeli zdarzy się upadek z wysokości, rusztowania i ktoś wisi w uprzęży to z jednej strony system powstrzymywania spadania zadziałał i osoba nie  spadła na ziemię ale poszkodowany wisi w szelkach to jego życie znajduje się w dużym niebezpieczeństwie.

Już po kilku minutach wiszenia w szelkach może dojść do utraty przytomności (zazwyczaj 10-20 minut) a kolejne minuty to czas kiedy niestety tracimy życie. Stan ten często nazywamy szokiem wiszenia albo traumą zwisu. Niestety w takiej sytuacji zaciśnięte są nasze tętnice udowe i krew grawitacyjnie opada i gromadzi się w nogach a nie dochodzi do serca i głowy (mózgu).

Norma NS9610-2020 mówi, że system ewakuacji musi umożliwiać ewakuację samego siebie czylu autoewakuację i ewakuację innych osób.

Rysunek zawarty w normie pokazuje jak może być zorganizowana akcja ewkuacyjna.

Norma również wyszczególnia 3 rodzaje ewakuacji:

• autoewakuacja czyli ratowanie i opuszczanie samego siebie
• ewakuacja „kolegi” z brygady – BUDDY RESCUE
• zorganizowana zewnętrzna akcja ratownicza albo zespoły ratownictwa wysokościowego

Przed rozpoczęciem prac na wysokości musi być sporządzony dokładny plan pracy i metod ewakuacji – RESCUE PLAN

Pracownicy powinni być przeszkoleni z zasad ewakuacji z wysokości a wiemy, że często jest to totalna fikcja. Pracownicy powinni zgodnie z przewodnikiem NOG113 przechodzić okresowe szkolenia z ewakuacji a niestety prawie nigdy to nie jest praktykowane.

 

 

 

Szkolenie z ochrony prac na wysokości w zakresie ochrony przed upadkami musi zawierać zarówno część teoretyczną i część praktyczną.

Czy możesz zrobić szelki on-line? Niestety nie ma takiej opcji. W starych czasach było to praktykowane ale teraz każde szkolenia musi być na żywo, stacjonarnie.

Celem tego szkolenia jest przekazanie kursantowi niezbędnej wiedzy odnośnie ochrony przed upadkami, wyboru odpowiedniego sprzętu i jego poprawnego użycia. Norma wydzieliła szkolenie na następujące dziedziny:

• rusztowania – A1
• maszty i anteny – A2
• praca blisko krawędzi i na dachach – A3
• przestrzenie zamknięte, szachty, zbiorniki, wykopy – A4
• windy, kosze i zwyżki, rusztowania wiszące, maszty – A5
• wiatraki czyli energetyka wiatrowa – A6
• powierzchnie drewniane i maszty drewniane – A7
• przemysł petrochemiczny – A8

Dla każdej specjalności są wymienione w normie dokładne tematy i przedmioty. Niektóre z nich są obowiązkowe a niektóre z nich są opcjonalne. Czas trwanie szkolenia teoretycznego to 4 godziny a szkolenia praktycznego A1 w zakresie rusztowań to 3 godziny i 10 minut.